Overclocking to dziś niemalże sportowa dyscyplina, w której mierzyć mogą się ze sobą hobbyści i sponsorowani przez producentów sprzętu komputerowego profesjonaliści. Cofnijmy się do korzeni i zobaczmy, jak OC zmieniało się przez ostatnie trzy dekady.
Podkręcanie komputera wydaje się dziś banalną czynnością. Wystarczy kupić odpowiednią płytę główną, dobrać do niej procesor z odblokowanym mnożnikiem, i można samemu zasmakować w OC. Producenci podzespołów często sami zachęcają do overclockingu, a możliwości OC konkretnych modeli płyt głównych, kart graficznych i procesorów, stały się wyznacznikiem ich jakości. Do tego dochodzi spory wybór profesjonalnych akcesoriów – w tym systemów chłodzenia wodnego.
Wyciskanie z pecetów ostatnich potów nie zawsze jednak było miłe, proste i bezpieczne. Oto krótkie kalendarium pokazujące jak elitarne hobby zrodzone z konieczności, ewoluowało do podlewanej ciekłym azotem rozrywki dla mas.
1985 – debiut legendarnego procesora Intel i386, który w ciągu zaledwie roku od swojej premiery wprowadził podkręcanie komputerów pod strzechy. Było to możliwe dzięki dostępności płyt głównych, dających użytkownikom szanse na zwiększenie taktowania zegara za pomocą umieszczonych na laminacie zworek lub przełączników typu DIP. Powolna ewolucja ówczesnych procesorów, długi cykl życia oraz ich kosmiczne ceny sprawiały, że każdy megaherc ponad standardowe taktowanie przekładał się na wzrost wydajności komputera.
1996 – zworki i przełączniki tracą monopol na OC po debiucie płyt głównych nieistniejącej już marki ABIT z rozwiązaniem znanym jako SoftMenu. Podkręcanie stało się możliwe z poziomu BIOS-u, co otwarło szerokie możliwości przed zwykłymi użytkownikami pecetów.
1998 – na rynku pojawia się procesor Intel Celeron 300A – stosunkowo tani i dzięki temu masowo dostępny. Możliwości OC modelu 300A pozwalały bez większego wysiłku zwiększyć jego taktowanie o 50% ze standardowych 300 MHz do 450 MHz i to bez wykorzystania zaawansowanych systemów chłodzenia. Dla wielu odnoszących później sukcesy overclockerów, to właśnie ten procesor był początkiem przygody z podkręcaniem.
2000 – przełom milenium to złota epoka dla konkurencyjnej wobec Intela marki AMD. W sprzedaży pojawiły się procesory AMD Duron, oferujące bardzo dobry potencjał OC w niezwykle korzystnej cenie. Durony stały się niezwykle popularne wśród polskich overclockerów, którzy właśnie na nich po raz pierwszy mogli przekroczyć magiczną wówczas granicę 1 GHz. Niestety, takie podkręcanie często kończyło się spaleniem procesora. Przyczyna była prosta – brak zabezpieczeń termicznych, które dziś chronią podzespoły przed entuzjastami OC.
2002 – Intel wypuszcza na rynek procesory Pentium 4 (Northwood). Krytykowane za ogromny apetyt na energię, jako pierwsze umożliwiały przekroczenie bariery 5 GHz. Konieczność efektywnego odprowadzania ciepła z tych układów doprowadziła do popularyzacji ciekłego azotu w profesjonalnym overclockingu. Pentium 4 to początki tego, co po kilkuletniej ewolucji stało się ekstremalnym podkręcaniem i dziś jest traktowane prawie jak profesjonalna dyscyplina sportowa.
2004 – startuje HWbot.org, najpopularniejszy i do dziś istniejący serwis rankingowy dedykowany dla overclockerów. Zarówno dla amatorów, jak i dla zawodowców, za którymi stoją najwięksi producenci podzespołów komputerowych. Dziś HWbot praktycznie zmonopolizował rynek, stając się z jednej strony historyczną encyklopedią rekordów, a z drugiej strony motorem dla rozwoju profesjonalnego OC.
2006 – podkręcanie zyskuje pazur, a pomysł marki ASUS na stworzenie charakterystycznej serii płyt głównych i kart graficznych ROG (Republic of Gamers), bardzo szybko podchwytują inni producenci. W efekcie rynek sprzętu komputerowego w ciągu kilku lat przechodzi ogromną metamorfozę – poza wydajnością zaczyna liczyć się również wzornictwo.
Dziś dedykowane dla overclockerów i entuzjastów podzespoły oraz akcesoria można odróżnić gołym okiem od tych mniej prestiżowych. Wystarczy wziąć do ręki jedną z „elitarnych” kart graficznych czy płyt głównych takich marek jak ASUS, Gigabyte czy MSI lub stworzony z myślą o graczach dysk SSD M6e Black Edition marki Plextor.
Rok 2006 to również debiut przełomowej architektury Core 2 Duo oraz Cedar Mill. Ta druga pozwoliła po raz pierwszy przekroczyć barierę 8 GHz. Oczywiście dzięki chłodzeniu z wykorzystaniem ciekłego azotu.
2011 – wprowadzenie interfejsu nowej generacji UEFI, który zastąpił klasyczny BIOS w płytach głównych dedykowanych dla rynku konsumenckiego. Lista usprawnień i ułatwień jest wyjątkowo długa, ale najbardziej zauważalną zmianą jest nowa, przejrzysta szata graficzna. Filozofia podkręcania tak naprawdę nie zmieniła się od czasów SoftMenu, jednak związana z OC otoczka stała się bardziej atrakcyjna.
2014-2015 – dziś podkręcanie komputerów przeżywa swój renesans, głównie dzięki łatwej dostępności i przystępnym cenom akcesoriów umożliwiających hobbystom-amatorom stawanie w szranki z profesjonalistami. W ciągu ostatniego roku duże pokazy OC towarzyszyły prawie wszystkim imprezom komputerowym odbywającym się w Polsce, takim jak choćby Intel Extreme Masters czy PGA.
Scena ekstremalnego OC jest dobrze rozwinięta i zawziętą rywalizację między zawodnikami śmiało można nazwać sportem. Tak jak w innych dziedzinach sportu, tak też w podkręcaniu, najlepsi profesjonaliści otrzymują wsparcie od producentów podzespołów komputerowych. Na rynku pojawiły się również nowe segmenty produktów, dedykowane dla entuzjastów i overclockerów. Wśród nich warto wymienić również najwydajniejsze modele dysków SSD.
Autor: Plextor, www.plextor.com
